Bordro nasıl hesaplanır?
Doğru düzenlendiği takdirde hem işçiyi hem de işvereni güvence altına alan maaş bordrosu nedir? İçeriğinde neler bulunmalıdır? Nasıl hesaplanır? Bordroya dair tüm sorularının cevabı bu yazıda.
Bordro nedir?
İşletmelerin her ay işçilerinin elde ettikleri ücret ile bu ücretlerden yapılan vergi, sigorta primi gibi kesintileri göstermek üzere düzenlediği listelere bordro denir. Kıymetli evrak statüsünde olan bordroların tamamen gerçek rakamlardan oluşması gerekir. Bu durum işçiyi olduğu kadar işvereni de güvence altına alır. Olası hukuki durumlarda kullanılmak üzere bordroların doğru şekilde düzenlenmesi ve saklanması gerekir.
Personel maliyeti nedir ve nasıl hesaplanır?
Bordronun içeriği nasıl olmalıdır?
Maaş bordrosu, işçilerin tüm bilgilerinin yer aldığı bir ücret hesap pusulasıdır. Yasal zorunluluk gereği aylık olarak düzenlenmesi gerekir. İşçi ücretlerinin bir aydan daha uzun sürede ödenmesi söz konusu değildir. Ancak daha kısa süreli ödemeler olabilir. Ücretin haftalık, günlük ve saatlik olarak belirlendiği durumlarda ilgili ayın ücreti bordroda gösterilmelidir. Bir bordroda aşağıdakiler bulunur:
- İşçinin adı ve soyadı
- İşçinin TC kimlik numarası
- İşçinin (varsa) sicil numarası
- İşçinin işe giriş tarihi
- İşçinin işten çıkış tarihi
- İşçinin brüt ücreti: Bu ücret aylık, günlük, saatlik ya da başka bir yöntem kullanılarak belirlenebilir. Her halükarda bu kısma işçinin 30 gün çalışması halinde elde ettiği ücretin brüt hali yazılır. Bu ücret asgari ücretten düşük olamaz. Mesela, işçi eğer bir gün çalıştıysa ücreti an az 67,65 TL, bir ay çalıştıysa ücreti en az 2.029,50 TL olmalıdır.
- İşçinin çalıştığı gün sayısı: Bu kısma sigortalı işçi ay içinde kaç gün için prim alma hakkı kazandıysa o yazılır. Eğer bir ay içinde tam çalıştıysa ayın gün sayısına bakılmaz ve o ay 30 gün kabul edilir. Eğer tam çalışmadıysa çalıştığı gün sayısı dikkate alınır. Eğer işçi ay içinde işe girdiyse, işe girdiği günden önceki günler, ayın toplam gün sayısından düşülür. Mesela, işçi ayın 15. günü işe girdiyse ve ay 30 çekiyorsa çalışma günü 30-14=16 gün olarak hesaplanır. Eğer işçi ay içinde işten ayrılırsa, ayrıldığı gün sayısı üzerinden sigortalı olarak bildirilir.
- İşçinin aylık kazancı: Bu kısma işçinin brüt ücreti üzerinden o ay için hak ettiği tutar yazılır. Bu tutar, günlük ücretin çalışılan gün sayısıyla çarpılmasıyla elde edilir.
- İşçinin diğer gelirleri: Bu kısma işçinin o ay için elde ettiği mesai, ikramiye, prim, sosyal hak ve yardımlar gibi ücret harici gelirler yazılır. İşçiye yapılan her ödeme sigorta primi ve gelir vergisi kesintisine dahil değildir. Muafiyet durumuna göre gelirler prime esas kazanç toplamına ve/veya gelir vergisi matrahına alınır.
- İşçinin toplam kazancı ya da toplam geliri: Bu kısımda işçinin aylık kazancı ve diğer gelirlerinin toplamı yer alır. Tüm vergi ve sigorta prim kesintileri toplam kazanç üzerinden yapılır.
- Prime esas kazanç (PEK): Bu kısma işçinin prime esas kazancı yani, toplam kazancın asgari ücretin 7,5 katı arasında kalan bölümü yazılır. Prime esas kazanç asgari ücretten az ya da asgari ücretin 7,5 katından çok olamaz.
- Prime esas kazanç (PEK) Devri Takibi: Diğer gelirlerle beraber tavan aşıldığında prim dışı tutar bir sonraki aynı prime esas kazancına eklenir ve bu takip 2 ay boyunca yapılır.
- SGK primi işçi payı: PEK’ten aylık %14 oranında sigorta primi kesilir. Farklı kanunlara tabi farklı işçilerin sigorta prim kesinti oranları da farklılık gösterir.
- İşsizlik sigortası primi işçi payı: PEK’ten aylık %1 oranında işsizlik sigortası primi kesilir.
- Gelir vergisi matrahından düşülen tutarlar: Bu kısma işçinin o ayki toplam kazancı üzerinden vergi matrahına ulaşılırken düşülmesi gereken tutar yazılır. SGK primi işçi payı, işsizlik primi işçi payı, eğer varsa sakatlık indirimi ve yine varsa sendika aidatı bu tutara dahildir.
- Kümülatif gelir vergisi matrahı: Bu kısma işçinin ilgili yılda oluşan vergi matrahı toplamı yazılır.
- Gelir vergisi matrahı: Bu kısma toplam kazançtan düşülecek tutar düşüldükten sonra kalan miktar yazılır.
- Gelir vergisi: Bu kısma gelir vergisi matrahının gelir vergisi oranıyla çarpıldığında bulunan tutar girilir. Gelir vergisi oranları yıllık olarak belirlenir.
Vergi hakkında bilmen gerekenler
Gelir vergisi hakkında bilmen gerekenler
- Asgari geçim indirimi (AGİ): Bu kısma işçinin yararlandığı asgari geçim indirimi yazılır.
Asgari geçim indirimi (AGİ) nedir ve ne işe yarar?
- Ödenecek gelir vergisi: Bu kısma işçinin gelir vergisinden AGİ düşülünce kalan miktar yazılır.
- Damga vergisi: Bu kısma işçinin toplam kazancının damga vergisi oranıyla çarpılınca elde edilen tutar yazılır.
- Kesintiler toplamı: Bu kısma işçinin o ay yapılan kesintilerinin toplanması sonucu elde edilen miktar yazılır.
- Net ücret: Bu kısma işçinin toplam kazançtan kesintiler düşüldükten sonra kalan tuar yazılır.
- Kesintiler: Bu kısma icra kesintileri, nafaka ödemeleri ve benzeri kesintiler yazılır.
- Ödenecek ücret: Bu kısma, net ücretten özel kesintilerin çıkarılması sonucu elde edilen miktar yazılır.
Bordro nasıl hesaplanır?
Brüt ücretten SSK işçi primi ile işsizlik primi işçi payı düşüldükten sonra matraha gelir vergisi uygulanır. Bunu şu şekilde formülleştirebiliriz:
Gelir vergisi =(Brüt ücret – SSK işçi primi – SSK işsizlik primi işçi payı) x vergi oranı
2020 yılına göre asgari ücret hesabı
Bekar, zorunlu BES kesintisi olmayan bir işçi için şöyle bir hesap yapabiliriz:
Brüt ücret: 2.943,00 TL
SGK primi işçi payı: 412,02 TL
İşsizlik sigortası primi işçi payı: 29,43 TL
Gelir vergisi matrahı: 2.501,55 TL
Gelir vergisi: 375,23 TL
AGİ: 220,73 TL (bekar bir işçi olduğunu düşünürsek)
Ödenecek gelir vergisi: 154,20 TL
Damga vergisi: 22,34 TL
Kesinti toplamı: 618,29 TL
Net ücret: 3.324,71 TL
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan, MikroX’i 15 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.