Şirketinin nakit giriş ve çıkışını kasa hesabı ile takip edersin. Bu yazıda senin için kasa hesabının nasıl işlediğini ve dönem sonunda yapman gerekenleri tek düzen hesap planı ve Vergi Usul Kanunu (VUK) açıklamalarına göre anlattık.
Kasa hesabı nedir? 7 maddede kasa hesabı
- Kasa hesabı, şirketlerin nakit giriş ve çıkışını kaydeden hesaptır.
- Bilançonun 1-Dönen Varlıklar grubundadır, hesap kodu ise 100’dür.
- Aktif karakterlidir. Tek düzen muhasebe uygulamalarına göre artışlar hesabın borcuna, azalışlar hesabın alacağına kayıt edilir
- Daima borç bakiyesi verir; bu aktif karakterli hesapların bir özelliğidiri.
- Kasa hesabında hem TL hem de döviz cinsinden paranın takibi yapılabilir.
- Döviz cinsindeki paranın TL karşılığı kasa hesabına alınır. Döviz bedeli ise dilenirse ayrı nazım hesaplarda takip edilir.
- Yıl sonunda kasa işlemleri için sayım ve değerleme yapılır. Sayım ve değerleme işlemlerinden elde edilen sonuçlar bilançonun ilgili hesaplarına yansıtılır.
Kasa hesabı nasıl işler?
Kasa hesabındaki artışlar, borç hareketleri; azalışlar ise alacak hareketleridir. Bu iki hareketi anlamak için bir T harfi çizip sol bölüme borç, sağ bölüme ise alacak yazabiliriz. Ardından artış ve azalışların kaynağını araştırabiliriz:
BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK
| Bankadan kasaya para çekilmesi | Kasadan bankaya para yatırılması |
| Alınan çek ve senetlerin nakit tahsilatı | Verilen çek ve senetlerin nakit ödenmesi |
| Alıcılardan yapılan nakit tahsilat | Satıcılara yapılan nakit ödemeler |
| Mal / hizmet alışları için peşin olarak avans alınması | Mal / hizmet satışları için peşin olarak avans |
| Ortaklardan kasaya nakit olarak para aktarılması | Kasadan ortaklara nakit olarak verilmesi |
- Hesabın solundaki hareketlerden biriyle alakalı yevmiye kaydı yapılırsa bu hareketler kasa hesabındaki artışları göstereceğinden kasa hesabına borç, diğer hesaplara da (banka, alınan çek, alınan sipariş avansları vs.) alacak kaydedilir. Bu işlemler kasa için artış, yani tahsilat anlamı taşıdığından kayıt sırasında muhasebe programından fiş türü olarak tahsil fişi seçilir.
- Sağ taraftaki hareketler kasadan nakit çıktığı anlamını taşır. Bu kez kasada artış değil azalma olacaktır. Dolayısıyla yevmiye fişinde kasa hesabına alacak, diğer hesaplara da borç kaydedilir. Bu işlemler kasa için nakit ödemeyi gösterir, bu yüzden muhasebe programından tediye fişi seçilmelidir.
Kasa hesabında yıl sonu işlemleri
Her senenin sonunda Vergi Usul Kanunu (VUK) uyarınca envanter (sayım) ve değerleme işlemleri yapılır. Bu işlemleri açıklayalım:
Envanter işlemi
- Bu işlem, şirketin belirli bir tarih aralığındaki alacak, borç ve varlıklarını sayıp tespit etmeyi içerir. Kasanın mevcudu, bilanço için göre bir varlık kalemi olarak görülür. Kasa hesabının da bilançonun 1-Dönen Varlıklar grubunda yer aldığını hatırlarsak bu hesabın belirli zamanlarda sayılıp sayım sonunda bir tutanağa bağlanması mantıklıdır. Bu dönem hem yıl sonu, hem ay sonu olabilir. Dilenirse her hafta sonu ve hatta şirketin ihtiyacına göre gün sonu da olabilir.
- Sayım sonunda belirlenen fiziki kasa mevcudu, kasa hesabındaki borç bakiyesi ile karşılaştırılır. (‘borç bakiyesi’ olmasının nedeni, kasa hesabının alacak bakiye ile ilgili gün, hafta ya da dönemi kapatmasının doğru olmamasıdır. Kasa hesabının alacak bakiye vermesi, borç kaydı yapılmayan paranın harcanması anlamına gelir ve bu da fiziksel olarak mümkün değildir.)
- Sayım sonunda fiziki kasa mevcudu ile kasa hesabının borç bakiyesi arasındaki fark belirlenir. Bu fark negatif ise (sonuç fiziki kasa mevcudundan düşükse) 197-Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı, durum tam tersine işaret ediyorsa 397-Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı kullanılarak ilgili kayıtlar yapılır. Bu kayıtlara rağmen noksan ya da fazlalık varsa bunun nedenine ayrıca bakılır ve bu nedenlere göre hesaplar (197 – 397 kodlu) sene içinde kapatılır.
Değerleme işlemi
- İşletme kasasında hem TL hem de döviz cinsinden nakit takip edilebilir. Kasaya döviz cinsinden varlık girerse bunun TL cinsinden karşılığı 100 KASA hesabında takip edilir. Dilenirse döviz cinsinden takibi de 900 Nazım Hesaplarda yapılır. Bu takip ay sonunda yapılan değerleme işlemi sırasındaki döviz tespiti için büyük kolaylık sağlar. Yabancı para için değerleme işlemi, bilanço günü açıklanmış döviz kuru ile nazım hesaplarda gösterilmiş döviz cinsinden miktarın çarpılması sonucu ortaya çıkan değerin, muhasebe kayıtlarında yer almasıdır.
- Değerleme işlemi sonunda oluşan kur farkı pozitif ise 646-Kambiyo Karları hesabında, negatif ise 656-Kambiyo Zararları hesabında takip edilir.
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan MikroX’i 15 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.
