Ortaklık hukukuna giriş: Adi ve ticari şirketler
Ticaret kanununa göre şirket türleri dörde ayrılır:
- Kolektif şirket
- Komandit şirket
- Anonim şirketi
- Limited şirketi
Borçlar Kanunu 520 maddesi 2. fıkrası gereğince, bu şirketlere adî şirketler de eklenir.
Adi Şirketler
Sahibinden başka hiçbir varlığı olmayan şirketler iki veya daha fazla kişinin ortak bir amaç doğrultusunda bir araya gelmeleri ve mal, emek ve hizmetlerini ortaya koymaları ile oluşur. Tüzel kişilikleri olmayan bu şirketler kendilerine ait mal varlıkları üzerinde ortaklarının müşterek mülkiyeti barındırır.
Ticaret Şirketleri
Kişi veya sermaye ortakları olarak ticaret şirketleri iki gruba ayrılır. Ticaret şirketlerinin kişi ortaklıklarında ortakların kim olduğu önem taşır. Çünkü ortaklar şirketin temsil ve idaresinde söz sahibi olabilir. Borç söz konusuysa ikinci dereceden sorumlu olurlar. Sermaye ortaklıkları ise yalnızca sermaye üzerinde bir ortaklığın söz konusu olması demektir. Ortakların şirkete taahhüt ettiği sermaye payını ödemesi gerekir. Borçlara karşı da sermaye payı kadar sorumlu olurlar. Şirket içindeki idare ve kararlar oluşturulmuş organlar tarafından yürütülür.
1. Kolektif şirket
Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 211. maddesine göre, kolektif şirket, ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.
Kollektif şirketin özellikleri nelerdir?
- Gerçek kişiler arasında ve en az iki ortak tarafından kurulmalıdır.
- Şirket ticaret unvanı, şirket ortaklarından en az birinin adı ve soyadı ile kollektif şirket olduğunu gösteren ibareden oluşmalıdır.
- Tüzel kişiler kolektif şirket ortağı olamaz.
- Ortaklık sözleşmesinin gerçekleştirilmesi, imzaların noter tarafından tasdik edilmesi ve sözleşmenin tescil edilmesi ve tescil ilanının olması olarak üç aşamada kurulur.
- Kurul olarak ortak şirket tek başına idare edilebilir.
- Ortaklardan hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlandırılmaz.
2. Komandit şirket
İki tip Komandit şirket vardır:
- Kişi ortaklığı olan adi komandit şirket
- Sermaye ortaklığı olan hisseli (sermayesi paylara bölünmüş) komandit şirket
Adi komandit şirket
- Kolektif şirket ile birçok bakımdan aynıdır
- İki çeşit ortağa sahiptir. Komandite ortak, kolektif ortağın aynısıdır. Komanditer ortak ise sınırlı sorumlu ortaktır ve taahhüt ettiği sermaye kadar sorumludur.
- Komandit şirket için de asgari sermaye öngörmemiştir.
- Şirkette ortak sayısı açısından herhangi bir sınır söz konusu değildir.
- Komandite ortaklardan en az birinin adı ve soyadı ile ortaklığın türünü gösteren bir ibareden oluşur. Komanditer ortakların adı unvanda yer almaz.
Hisseli (sermayesi paylara bölünmüş) komandit şirket
- Anonim şirketin bir türünü teşkil eder.
- İstisnai hükümler dışında anonim şirket hükümleri uygulanır.
- Hisseli komandit şirketin sermayesi 50 bin TL’den az olamaz.
- Komandite ortaklar kollektif ortak gibi, yani şirket alacaklılarına karşı ikinci derecede ve sınırsız olarak sorumludur.
- Komanditer ortaklar ise, anonim şirketteki pay sahipleri gibi sorumludur.
- Kanunen yasak olmayan her türlü iktisadi amaç ve konular için kurulabilirler.
- Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izni aranmaz.
3. Anonim Şirketi
TTK, anonim şirketi, “Bir unvana sahip, esas sermayesi muayyen ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız mamelekiyle mesul bulunan şirkettir.” olarak tanımlar. Ticaret unvanı ise anonim şirket olduğunu gösteren ibarelerden oluşur. Anonim şirketler aynı zamanda da bir ticari işletme işletmek amacı ile kurulabildiği gibi yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konular için de kurulabilirler.
Anonim şirketin özellikleri nelerdir?
- Pay sahipleri taahhüt ettikleri sermaye payları ile sorumludur.
- Pay sahipleri şirkete karşı sorumludur.
- Organlar vasıtası ile yürütülürler
- Denetim organı olarak genel kurul karar organı, yönetim kurulu idare ve temsil organı, denetciler de denetim organı olarak bulunurlar.
- Şirket yönetiminde hesap verebilirlik, şeffaflık, hakkaniyet gibi ölçütlere dikkat edilmesi gerekmektedir.
- Sermaye şirketinin bütün özelliklerini taşır.
- Ortakların sorumlulukları yüklenmiş oldukları sermaye payı ile sınırlıdır.
4. Limited şirketi
Limited şirketi, bazı özelliklerini anonim şirketinden, bazı özelliklerini adi şirketten, bazı özelliklerini ise kolektif şirketten alır.
Limited şirketin özellikleri Nedir?
- İkiden daha fazla gerçek ve tüzel kişi tarafından kurulur.
- Esas sermayesi kesin ve belirlenmiş olan ve sermaye ortaklarının esas sermaye paylarının toplamına eşit olması gerekir.
- Ticari konularda faaliyet gösterir.
- Ortak sayısının 50 kişiden fazla olmaması gerekir.
Şahıs şirketi ile limited şirketi arasındaki farklar
Gelir ve giderlerini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan MikroX’i 15 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.