Sermaye artırımı ve azaltımının muhasebe kaydı nasıl yapılır?
Anonim şirketler neden sermaye artırır?
İşletmeler, çeşitli nedenlerle sermaye artırır. Sermaye artırımı nedenleri şunlardır:
- Kuruluş esnasında belirlenen sermayenin şirketin iş kapasitesine göre yetersiz kalması
- Şirketin iş hacmini genişletmek istemesi
- Enflasyon sebebiyle paranın satın alma gücünün azalması bu yüzden de sermayenin yetersiz kalması
- Yapılan yanlış yatırımlar ve harcamalar nedeniyle sermayenin azalması
Şirketler nasıl sermaye artırımı yapar?
İşletmeler, sermaye artırımını iç ve dış kaynaklardan faydalanarak farklı biçimlerde gerçekleştirebilirler. Bu yöntemler:
- Yeni hisse senedi çıkartmak
- Mevcut ortakların sermaye paylarını artırmak
- Yedekleri ve dağıtılmamış kârı sermayeye dönüştürmek
- Değer artış fonlarını sermayeye eklemek
- Şirket borçlarını sermayeye çevirmek
- Çıkartılmış tahviller karşılığında hisse senedi çıkartmak
- Başka şirketlerle birleşmek
Şirketlerde sermaye artırmak için yapılan işlemler
Şirketlerin sermaye artırımı kararı aldıktan sonra şu işlemleri yapması gerekir:
- Genel kurul sermaye artırma kararı aldıktan sonra yönetim kurulu kararı da alır.
- Eski sermayenin ödendiği tespit ettirilir (esas sermayenin tamamen ödenmesi gerekir)
- Sermaye artırımı ile ilgili değişiklik metni yazılır.
- Artırılan sermayenin %0.04’ü Rekabet Kurulu adına Halk Bankası’na yatırılır.
- Sermaye artırma metni Türkiye Ticaret Sicili’ne tescil ettirilip Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan ettirilir.
- Ayni türden konacak sermayenin değeri belirlensin diye bilirkişi ataması yaptırılır. Bilirkişi ayni sermaye olarak konan varlığın değerini belirleyip rapor düzenler
- Ayni sermaye olarak konan varlık gayrimenkul ise bunların ipoteksiz veya hacizsiz olması gerekir.
- Ayni sermaye olarak konan maddi sabit kıymetin yeniden değerlemesi ile ilgili yeminli mali müşavir raporu alınır.
- Anonim şirketler, sermaye artırımında halka hisse senedi ihracı yaparak sermaye artırımını gerçekleştirecekse, ayrıca Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alınmalı.
Anonim şirketleri sermaye artırımı ile ilgili muhasebe kayıtlarını nasıl yapar?
Bir örnek sermaye artırımı muhasebe kaydı üzerinden açıklayalım:
ABC Anonim Şirketi, sermayesini 01.09.2008 tarihinde 100 bin TL artırmaya karar verdi diyelim. Bu konudaki hukuki formaliteleri tamamladığını varsayalım. İşletmenin 5 ortaklı olduğunu ve ortakların sermaye paylarının eşit olduğunu düşünelim. Ortakların sermaye taahhütlerinin 4’te 1’ini nakit olarak ödediğini, kalan sermaye taahhütlerini de daha sonra ödeyeceklerini düşünelim.
| Mad. No | AÇIKLAMA | BORÇ | ALACAK |
| 1 | 01.09.2008 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) ortak A 20.000 ortak B 20.000 ortak C 20.000 ortak D 20.000 ortak E 20.000 500 SERMAYE HS. ortak A 20.000 ortak B 20.000 ortak C 20.000 ortak D 20.000 ortak E 20.000 | 100.000 | 100.000 |
| 2 | 01.09.2008 100 KASA HESABI 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HESABI(-) ortak A 5.000 ortak B 5.000 ortak C 5.000 ortak D 5.000 ortak E 5.000 | 25.000 | 25.000 |
| 3 | 10.01.2008 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS 100 KASA HESABI | 40 | 40 |
| 4 | 25.01.2008 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HS 191 İNDİRİLECEK KDV HS 100 KASA HESABI | 2.500 450 | 2.950 |
| BORÇ | 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE | ALACAK |
| 100.000 | 25.000 |
| 100.000 | 25.000 |
| BORÇ | 770 GENEL YÖNETİM GİDER | ALACAK |
| 40 | |
| 40 |
| BORÇ | 100 KASA | ALACAK |
| 25.000 | 40 2.950 |
| 25.000 | 2.950 |
| BORÇ | 500 SERMAYE | ALACAK |
| 100.000 | |
| 100.000 |
| BORÇ | 191 İND. KDV | ALACAK |
| 450 | |
| 450 |
| BORÇ | 780 FİNANSMAN GİDERLERİ | ALACAK |
| 2.500 | |
| 2.500 |
Bu ve benzeri muhasebe kayıtlarınızın düzenli ve doğru bir şekilde tutulduğundan emin olmak için bir muhasebe programı kullanmak faydalı olacaktır.
Gelir ve gider takibini kolayca takip edip enerjini işine büyütmeye ayırmak istiyorsan MikroX’i 15 gün ücretsiz olarak deneyebilirsin.
